Indrukwekkend. Niet alleen dat aan de ene kant van de fabriek de pakketten hout klaar liggen die straks aan de andere kant van de fabriek als bouwpakketten in elkaar worden gezet tot 31 vakantiewoningen. Het indrukwekkende is de gezamenlijke zoektocht, van Douwe Leerstra (Topcasco), architect Kees van Wuyckhuyse en de opdrachtgever, die heeft geleid tot deze 31 circulaire zelfvoorzienende vakantiewoningen.
Douwe Leerstra geboren en getogen in Friesland ging al in een vroeg stadium aan de slag met het prefab bouwen. Geïnspireerd door de houtenskeletten die worden gebruikt in Canada vertrok Douwe Leerstra, als prefab[1] bouwer, in 2006 uit Friesland naar Zeeland. Ook in die jaren was hij reeds voorstander van de voorloper van het circulaire gedachtegoed IFD (Industrieel, Flexibel en Demontabel).
“Op den duur is het materiaal op en als wij er allemaal niets aan doen dan zijn er geen grondstoffen meer.”
Waarom? Tijdens ons gesprek spat niet zozeer het idealisme van Douwe af, maar eerder een nieuw soort realiteit met een enorme gedrevenheid. De grondstoffen en materialen waar we, als maatschappij, de afgelopen decennia in onze lineaire economie mee werken raken op. En volgens Douwe Leerstra kan het bouwen net zo goed op een andere manier. Zo is er voor glaswol (vaak gebruikt als isolatie materiaal) een veel gezonder (qua luchtcirculatie) alternatief in de vorm van hennep juten. Of kan spijkerstof van oude spijkerbroeken worden gebruikt als isolatiemateriaal. Hout kan je ook halen uit de Nederlandse bossen in plaats vanuit het regenwoud.
Volgens Douwe Leerstra liggen er ook circulaire kansen voor de verblijfsrecreatie. De huidige verblijfsaccommodaties als stacaravans worden nu gesloopt. De ondernemer moet zelfs nog betalen voor het afvoeren van de stacaravan. Maar in een circulaire verblijfsrecreatie kunnen materialen of delen/ modules van de accommodatie worden hergebruikt. Er is een constructie denkbaar waarbij de ondernemer in plaats van geld te betalen, geld ontvangt voor diezelfde materialen.
“De S van statiegeld. Alle producten die wij verwerken zouden eigenlijk terug moeten gaan naar de leverancier. En die kan er weer nieuwe producten van maken dus geef er statiegeld op!”
Idealiter zou een verblijfsaccommodatie van het grootste tot het kleinste onderdeel circulair moeten zijn. Op dat moment verliest Douwe Leerstra niet de realiteit uit het oog. 80 procent circulair bouwen is ook al een hele grote stap. Misschien speelde Douwe vroeger vaak met lego of komt het door zijn werk als prefab bouwer, maar hij probeert grote elementen (zoals een deel van een voorgevel) circulair te maken. Dit is bedrijfsmatig interessanter. Het is net als lego handig als je straks het steentje ook ergens anders voor kan gebruiken. Mocht dat niet lukken dan zou ook het kleine materiaal circulair moeten zijn. Nadeel hiervan is dat het demonteren op zulke schaal veel tijd en geld kost.
Toch is het circulair bouwen een hele zoektocht. De 31 circulaire vakantiewoningen zijn gezamenlijk ontwikkeld door de architect, opdrachtgever en Topcasco. Waar de architect een circulair ideaal volgde, zorgde Douwe Leerstra voor een praktische en realistische uitvoering. Eenvoudig was het niet, maar op dit moment liggen de daken, vloeren, wanden klaar om in elkaar gezet te worden.
Douwe Leerstra zal spreken tijden de bijeenkomst “Bouwen met Toekomst”. Hierin wijdt hij verder uit over zijn zoektocht; de noodzaak van samenwerken, ieders rol en het belang van de voorbeeldfunctie in een circulaire economie.
[1] Een prefab woning is een woning waarvan de belangrijkste componenten niet op de bouwplaats worden gefabriceerd, maar kant-en-klaar worden aangeleverd vanuit de fabriek
