In veel gevallen zal de relatie tussen patiënt en naasten veranderen, op een positieve manier, maar ook soms op een negatieve manier. De ziekte kan sluimerende, andere problemen versterken en kan nieuwe problemen geven. Alles draait vaak om de ziekte, de verwachtingen van patiënt komen niet altijd overeen met wat de naasten kunnen bieden, waardoor de druk op hen te hoog wordt. Soms groeien mensen uit elkaar.
Aan de andere kant kan de relatie van de patiënt met anderen zich ook verdiepen. Mensen groeien door de ziekte weer naar elkaar toe en soms komt de steun opeens uit een onverwachte hoek.
Mevr. van Harkel
Uiteindelijk was ik thuis, ook dit was weer wennen voor iedereen. Mijn moeder was er toen bijna altijd overdag, tot mijn man uit het werk kwam. Tussen de middag kwam mijn man thuis eten en ik kon bij hem terecht wanneer ik het moeilijk had of dingen niet aankon. Mijn moeder was er altijd en ik merkte dat ik dat niet meer fijn vond. Ik wilde weer een gewoon leven. Ik voelde me wel ondankbaar dat mijn moeder die me zoveel hielp me in de weg zat. Ik besprak dit eerst met mijn zus en durfde dit niet met mijn moeder te bespreken, dus heeft mijn zus hierover met mijn moeder gepraat. Mijn moeder vond dit heel erg. Ze voelt zich aan de kant gezet, we praten hier niet over. Ze komt nu nog eenmaal per week, ze is al 80, ik wil niet dat ze nog voor mij moet werken.
Aline van Oosten
Van mensen waar je niks van verwacht daar krijg je iets van. Ook andersom geldt dat: van mensen waar je verwachtingen over koestert, hoor je niets.
Tips
Relaties gezond houden
De ziekte kanker is slopend voor lichaam en geest en brengt de patiënt in een afhankelijke positie. Hoe voorkom je dat dat de relatie met de meest dierbaren er ook aan onderdoor gaat?
Tips
Tip voor Patiënt en mantelzorger: Spreek met elkaar af om eerlijk te zijn tegenover elkaar. Spreek uit wat je als patiënt nodig hebt, maar ook waar de grens ligt bij de mantelzorger. Het is belangrijk dat je de dingen die je vroeger samen deelde nog steeds deelt. Dus ook de 'leuke' dingen zijn erg belangrijk om vast te houden (samen koffie drinken, wandelen…) naast het zorgen.
Tip voor Mantelzorger: De patiënt kan er goed uitzien, waardoor niet direct te zien is wat er aan hulp nodig is.
- Ontzie de patiënt niet en vraag wat er aan hulp nodig is;
- Houd jezelf goed in de gaten, blijf goed voor jezelf zorgen zodat je het psychisch en lichamelijk volhoudt;
- Geef op tijd de grens aan en praat daarover met de patiënt;
- Richt je aandacht niet alleen op de ziekte maar ook op het dagelijkse leven en het 'plezier' van het dagelijkse leven;
- Neem de regie niet over van de patiënt. Het is voor iemand die ziek is belangrijk het gevoel van de touwtjes in handen te houden;
- Houd voldoende afstand;
- Vraag naar de verwachtingen van de patiënt en leg dat naast wat je denkt te kunnen bieden.
Tip voor Patiënt als hulpvrager: Je kunt er als patiënt goed uitzien, waardoor de naasten niet zien wat er aan hulp nodig is.
- Vraag daarom om hulp. Het is voor de naasten ook fijn om iets voor je te kunnen doen. Dat kunnen ook kleine praktische zaken zijn als bijv. een boodschap, maar juist dat soort zaken kan helpen om meer tijd voor jezelf of voor andere dingen over te houden.
- Wees daarbij eerlijk en spaar de ander niet.
- Houd autonomie.
- Leun op verschillende naasten voor hulp.
- Heb daarbij aandacht voor de ander en niet alleen voor jezelf en de ziekte.
- Besef dat je mensen kunt overvragen.
- Breng je verwachtingen onder woorden en leg dat naast wat een mantelzorger kan bieden.
Tip voor Professional: Heb aandacht voor de relaties van een patiënt, vraag door naar de gezinssituatie en de aanwezigheid van (sluimerende) problemen.
- Probeer de spanning eraf te halen door ook relationele zaken te bespreken. Geef lucht door humor en relativerende opmerkingen.
- Praat ook over leuke dingen als interesses en hobby's.
Tip voor Patiënt als naaste: Probeer te relativeren. Richt je op de echte belangrijke zaken van het leven, bijvoorbeeld je naasten en minder op bijvoorbeeld materiële zaken. Let op dat de angst om te sterven niet de relatie gaat beheersen.