Toerisme draagt positief bij aan de omgeving en samenleving
Met omgeving bedoelen we de natuurlijke en fysieke aspecten van Zeeland, zoals het landschap, de kustlijn maar ook de infrastructuur. Samenleving verwijst naar de lokale bevolking en de impact van toerisme op hun sociale en culturele leven. Toerisme speelt zich af zowel in de omgeving als in de samenleving van Zeeland. En zoals eerder benoemd kunnen de impacts zowel positieve als negatieve gevolgen hebben voor beide. Dit betekent dat het afwegen van deze impacts belangrijk is voor het creëren van een bestemming in balans.
Spreiding in tijd en ruimte
Het toeristische seizoen concentreert zich vaak in de zomermaanden, waardoor er pieken zijn in de bezoekersaantallen. Deze pieken kunnen op verschillende momenten leiden tot overbelasting, bijvoorbeeld op het gebied van infrastructuur zoals op de wegen en naar de stranden. Het bevorderen van een betere spreiding van toeristen over het hele jaar en de verschillende regio's van Zeeland kan helpen om deze druk te verminderen. Daarnaast kan deze spreiding in tijd en ruimte economische voordelen bieden doordat bedrijven structurele werkgelegenheid kunnen bieden en economische opbrengsten verspreid worden over een groter gebied. Aan de andere kant kunnen nadelen van spreiding zijn dat door de verlenging van het toeristisch seizoen de rustperioden korter worden waardoor de beleving van drukte mogelijk juist groter wordt. Bovendien kan spreiding lastig zijn, omdat toeristen zich niet altijd zullen laten stimuleren om naar andere plaatsen of op andere momenten te reizen. Het lijkt een illusie om te denken dat de piekbelasting in de zomer afneemt door deze spreidingsstrategie. Zeeland is immers een kustprovincie waarbij de meerderheid van de bezoekers voor het strand en het mooie weer komt.
Veranderend sentiment over de vrijetijdssector
We merken in Zeeland een veranderend sentiment over de vrijetijdssector. Dit zien wij bijvoorbeeld terug in de resultaten van het inwonersonderzoek naar het bewonerssentiment ten opzichte van het toerisme dat HZ Kenniscentrum Kusttoerisme sinds 2019 uitvoert. Dit onderzoek is herhaald in 2022. Eén van de belangrijkste uitkomsten is dat de steun voor toerisme in de gemeenten Sluis, Tholen en Veere de afgelopen jaren licht is afgenomen. Tegelijkertijd vindt nog steeds een meerderheid van de inwoners dat het toerisme belangrijk is voor zijn of haar gemeente en dat dat ook zo moet blijven. Voor de andere gemeenten is geen vergelijking tussen 2019 en 2022 mogelijk, waardoor hierover geen uitspraken kunnen worden gedaan. Op Schouwen-Duiveland vindt in 2024 een vervolgonderzoek plaats, zodat een vergelijking kan worden gemaakt met het eerdere onderzoek uit 2021. In het vervolgonderzoek wordt de vraagstelling wat aangepast, zodat we nog inzicht krijgen in de mening van inwoners over toerisme.
Ondernemers voelen dit veranderende sentiment ook, maar pleiten voor een bredere blik naar toerisme om ook de positieve impacts en het veranderende ondernemersklimaat meer voor het voetlicht te brengen. Zo levert toerisme niet alleen geld op voor de regio, maar ook voor lokale gemeenschappen. Het houdt voorzieningen in kleinere kernen in stand en verbetert hierdoor de leefbaarheid. Daarnaast zorgt toerisme ook voor andere voordelen, zoals natuurbehoud, natuurbescherming en sociale cohesie. Tot slot is ook binnen de sector steeds meer oog voor het bevorderen van duurzaam ondernemen en duurzaam leven. Dit geeft de sector een cruciale rol in het versnellen van de aanpak van maatschappelijke opgaven. De zoektocht naar balans gaat erover hoe we zorgen dat de negatieve gevolgen van toerisme verminderen, zonder daarbij de erkenning dat de sector bijdraagt aan een leefbaar Zeeland uit het oog te verliezen.
Bron: Klijs, J., de Groot, E., Ridderhof, J. C. M., IJben, H., Noordhoek, M., & Heslinga, J. (2021). Maatschappelijke waarde van toerisme en recreatie.