LC 00579

We hebben elkaar nodig als het gaat om de wereld mooier te maken en dus om doordachte en wenselijke oplossingen vinden voor maatschappelijke vraagstukken. Alleen al elkaar van mens tot mens ontmoeten en het gesprek voeren leidt tot ruimte om tot verandering te komen. Dit vraagt om een houding van openheid, nieuwsgierigheid en het willen aanpassen van de bril waarmee men naar elkaar en het vraagtstuk kijkt.

Rondom maatschappelijke vraagstukken ervaren betrokkenen soms onduidelijkheid, onrust, kaders die niet (meer) passen of juist nodig zijn, misverstanden, misinterpretatie en soms ook verwijten naar elkaar toe.

Om dit te doorbreken en wenselijke veranderingen te bewerktstellingen is het van belang om met elkaar in gesprek te gaan over aannames, verwachtingen, (voor-)waarden, interpretaties, observaties, blinde vlekken, et cetera - om te "begrijpen voor ingrijpen".

Dit vraagt van alle betrokkenen om samen en met een holistisch blik naar het vraagstuk te kijken, te zorgen voor een sfeer van vertrouwen en veiligheid, en om dit te doen vanuit een open en constructieve houding.

Wat deze insteek oplevert is onder andere rust, helderheid, 'je gehoord voelen', begrip, vertrouwen en verbondenheid - wat weer kan leiden tot bewegingsruimte en uiteindelijk tot breed gedragen oplossingen voor het maatschappelijke vraagstuk.

Een Facilitator of Change zal in dit proces een belangrijke rol spelen. Hij kent de verschillende belangen en opvattingen van betrokkenen uit het vraagstuk. Hij is in staat om strategische interventies te ontwikkelen voor duurzame transities in de betreffende regio. De Facilitator of Change begrijpt hoe men tot een gedeelde probleemdefinitie en identificatie van mogelijke oplossingen kan komen. Hij heeft het vermogen om anderen te betrekken bij adaptieve verandering, en kan dit doen in verschillende rollen zoals specialist, onderzoeker, ondernemer, (project-)manager, adviseur of procesmanager. Een Facilitator of Change handelt vanuit een breed begrip van het functioneren van het onderwerp van het vraagstuk.

Zaken die de kans op het vinden van breed gedragen oplossingen vergroten:

• Betrokkenen uit het vraagstuk voelen de urgentie dat er iets moet gebeuren.
• Betrokkenen (en in het algemeen: 'we') hebben de verantwoordelijkheid om goed 'voor elkaar te zorgen’.
• Openheid, nieuwsgierigheid en flexibiliteit zijn grondhoudingen. Diversiteit in opvattingen, waarden, etc. mag (zal) er zijn.
• Oplossingen of vervolgstappen zijn zowel beargumenteerd wenselijk als cultureel haalbaar.
• Betrokkenen werken vanuit bovenstaande vier punten en indien nodig herinneren zij elkaar daar aan.
• Een Facilitator of Change kan helpen bij het aanpakken van zulke vraagstukken. Daarnaast kan hij betrokkenen helpen bij het ontwikkelen van vaardigheden waarmee zij in het vervolg zelf en gezamenlijk een complex vraagstuk kunnen aanpakken.

Aan de slag

1. Bewegingsruimte creëren

• Wereldbeelden achterhalen en oordelen expliciet maken (of uitstellen) met behulp van geleide gesprekken.
• De uitdaging analyseren, structureren en visualiseren (bijvoorbeeld door middel van rijke plaatjes) en bespreken (valideren) met betrokkenen.

2. Betrokkenen bepalen gezamenlijk wat zij belangrijk vinden en wat volgens hen een wenselijke (oplossings-) richting is. Zij identificeren en valideren op welk vlak verandering plaats kan of moet vinden:

1. Randvoorwaarden van bestaande activiteiten of manieren van doen worden aangepast: dingen worden gedaan zoals men dat altijd deed, maar worden anders gefaciliteerd.
2. Bestaande activiteiten worden anders uitgevoerd en aangepakt.
3. Dat wat men belangrijk vindt (de essentie, waarden, cultuur, etc.) verandert - en daarmee verandert wat men gaat doen.

• Lees hiervoor:
  Facilitator Guide